Er loopt Europese wetgeving die kan helpen bij de ontwikkeling van lokale projecten. Windunie houdt doorlopend in de gaten of er mogelijkheden voor haar leden zijn.

Lokale duurzame energieprojecten hebben vaak te maken met gemeente, provinciale en/of nationale wetgeving. Er loopt echter ook Europese wetgeving die kan helpen bij de ontwikkeling van deze lokale projecten. Windunie houdt doorlopend in de gaten of er mogelijkheden voor haar leden zijn. Recent is Windunie in een aantal huidige ontwikkelingen op Europees niveau gedoken en praat je graag bij.  

Noodverordening tot 1 juli 2025 

De EU-Noodverordening hernieuwbare energie is bedoeld om vergunningsprocedures voor hernieuwbare energieprojecten en de versterking van energienetten te versnellen en te vereenvoudigen. 

Ben je op dit moment betrokken bij een project dat bezig is met een vergunningaanvraag? Dan kan het benoemen van de Noodverordening en deze aanvraag vóór 1 juli indienen, je wellicht op een later moment helpen. Met name als het gaat om een opschalingsproject en geen volledig nieuw project. In de bijlage zit een uitgebreidere analyse van de noodverordening.  

Heb je vragen of zie je kansen m.b.t. deze regelgeving? We praten je graag bij.  
Neem dan contact op via info@windunie.nl.   

Implementatiewetgeving REDIII 

Op Europees niveau geeft de REDIII richtlijn (Renewable Energy Directive III) vorm en ruimte aan de ontwikkeling van meer duurzame energie. Deze richtlijn, in werking getreden op 20 november 2023, heeft als doel de energietransitie te versnellen door versnellingsgebieden aan te wijzen. De REDIII kun je zien als de opvolger van de Noodverordening en zou de volgende voordelen moeten opleveren:  

• Snellere vergunningsprocedure: Kortere beslistermijnen en vervallen van bepaalde toetsen.  

• Financiële compensatie: Voor specifieke hernieuwbare-energieprojecten.  

Echter voordat we met Nederlandse projecten profijt hebben van deze RED III regels, is zogenoemde implementatiewetgeving nodig. Brancheorganisaties hebben een zienswijze ingediend tijdens de laatste consultatieronde van deze wetgeving, met als doel de versnelling ook daadwerkelijk en praktisch te helpen.  

Bijlage: achtergronden EU-Noodverordening Hernieuwbare Energie en REDIII 

Inleiding 

De EU-Noodverordening hernieuwbare energie is bedoeld om vergunningsprocedures voor hernieuwbare energieprojecten en de versterking van energienetten te versnellen en te vereenvoudigen. Deze verordening wordt opgevolgd door de Europese richtlijn Renewable Energy Directive III (kortweg: REDIII). Een Noodverordening betekent dat deze onmiddellijk van kracht is en rechtstreeks van toepassingen is op lidstaten. Dit is anders dan een richtlijn, die eerst omgezet moet worden in nationale regelgeving voordat deze van toepassing is.  

EU-Noodverordening Hernieuwbare Energie en REDIII 

De verordening, vastgesteld eind 2022, is een tijdelijke maatregel om de inzet van hernieuwbare energie te versnellen. Het doel is om vergunningsprocedures te vereenvoudigen, met name voor het repoweren (opschalen) van wind- en zonneparken. Belangrijke punten zijn:  

• Looptijd: Vergunningsaanvragen moeten vóór 30 juni 2025 ingediend zijn.  

• Repowering: Vernieuwing en optimalisatie van bestaande installaties.  

• Vergunningprocedure: Maximaal 6 maanden voor installaties met >15% toename, 3 maanden voor <15%.  

• Beperkte MER-beoordeling: Versnelling mogelijk door beperkte milieueffectrapportage.  

• Hoger openbaar belang: Projecten onder de verordening worden als van hoger openbaar belang beschouwd. Bij verschillende projecten in Europa is geprobeerd om dit als haakje te zien om meer druk uit te voeren op overheden, maar de gebruikte onderbouwing daar is in bijvoorbeeld Ierland afgewezen. Er is dus nog geen jurisprudentie voor andere projecten.  
   

De RED III (Renewable Energy Directive III) is de Europese richtlijn die lidstaten verplicht om gebieden aan te wijzen voor de versnelde uitrol van hernieuwbare energie en de daarbij behorende infrastructuur. Nederland moest de REDIII voor 1 juli 2024 implementeren, dit is niet gebeurd. Europa heeft Nederland hiervoor op de vingers getikt. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei heeft al wel het één en ander in gang gezet. Zo konden gemeenten en provincies tót 1 november 2024 gebieden aandragen die mogelijk geschikt zijn voor een versnellingsgebied. Alle bestaande nationale en regionale plannen voor duurzame energie worden hierin ook opgenomen. Het lijkt dat er nog versnellingsgebieden toegevoegd kunnen worden, maar deze vallen dan als subset binnen een van de al ingediende gebieden. In maart ’25 zou de definitieve lijst van de optionele versnellingsgebieden openbaar gepubliceerd worden.  Voor meer informatie en de consultatie, zie de website van RVO over RED III (https://www.rvo.nl/onderwerpen/red-iii ).  

Conclusies:  

• Met de Europese Noodverordening kan een bevoegd gezag niet gedwongen worden om een aanvraag in behandeling te nemen of verplicht worden om een vergunning te verlenen. Voor projecten zonder planologische medewerking voor het repoweren van windprojecten raden wij af om een nieuwe aanvraag te starten en in te dienen. Overwegingen hiervoor zijn de deadline van 1 juli, de hoge kosten in korte tijd voor het voorbereiden van een aanvraag en hoge legeskosten met hoog risico. Daarnaast is de business case voor één windturbine lastig; SDE++ is vaak niet voldoende. Tot slot kan het indienen van een aanvraag de relatie met gemeente, provincie en omgeving onder druk zetten.  
   

• Voor projecten die al bezig zijn met het voorbereiden van een vergunning, is het verstandig om, indien de deadline van 1 juli haalbaar is, een alinea op te nemen in de aanvraag waarin wordt vermeld dat de Europese noodverordening van toepassing is. Dit kan later van pas komen in verdere procedures.  

• Windunie houdt de ontwikkelingen rondom REDIII en de implementatiewetgeving in de gaten, aangezien versnellingsgebieden worden aangewezen waardoor projecten binnen deze gebieden versnelde procedures kunnen doorlopen en financiële compensatie kunnen krijgen. Het eerste versnellingsgebied wordt op 21 februari 2026 aangewezen. Zie deze website met meer informatie over de implementatiewetgeving: https://newgroundlaw.com/implementatie-red-iii-versnellingsgebieden-zonder-versnelling/. Mogelijk werkt de voorgestelde implementatiewetgeving eerder vertragend dan versnellend.