Directiestokje Windunie gaat van Axel naar Pascal

Windunie legt de focus komende jaren op het ontwikkelen van energiehubs. In gesprek met bestuur en (oud)directie wijzen de neuzen dezelfde kant op: de kansen die de local4local e-hubs en de energietransitie bieden, leiden tot groei van het aantal wind-, zon- en opslagprojecten op land. Ook is er het wenkend perspectief van een coöperatief wind-op-zee-project. Een driegesprek over strategische richtingen, ondernemerskriebels en de kunst van het samen van richting veranderen. ‘We dachten dat we curry gingen maken en het werd saté’. 

Vanaf 1 juli bestaat de directie van Windunie uit Pascal Weijers (algemeen), Jennie Tissingh (mens & organisatie) en Menno Boekestijn (financieel). Na meer dan 20 jaar leiding te hebben gegeven aan Windunie is er volgens Windunie-voorzitter Jacco de Graaf ‘een natuurlijk moment’ ontstaan voor Axel Posthumus en Eelco Bots om het stokje door te geven aan een vernieuwde directie. Op gewijde grond, op het akkerbouwbedrijf van de Windunie-voorzitter in Wieringerwerf, staan Jacco, Axel en Pascal stil bij de start van een nieuw tijdperk voor Windunie. Jacco: “Het uitrollen van nieuwe verdienmodellen onder leiding van een nieuwe directie kunnen we markeren als een nieuw tijdperk. We gaan met z’n allen richting e-hubs.”  

Hoezo is dit gewijde grond?  

Axel: “Noord-Holland is de bakermat van Windunie. De Nederlandse coöperatieve windindustrie is hier gestart. Ik heb nog ergens een oude foto van mannen met baarden die in de Wieringermeer samen stonden te klussen aan windmolens. Samen ondernemen. Dat typeert de Noord-Hollander.”   

Jacco: “Halverwege de jaren ‘90 werden er hier in de polder veel 18/80 Lagerwey-molens neergezet. Als individu had je geen sterke positie op de stroommarkt. Door liberalisering van de energiemarkt werd het interessant om coöperatief te ondernemen. We hebben de koppen bij elkaar gestoken om de beste prijs voor onze stroom te krijgen.” 

Pascal: “In die groep van het eerste uur zat veel ondernemerschap. Die groep zocht een ondernemende figuur om de samenwerking ondernemend te houden. Dat werd Axel. Zo is Windunie ontstaan.”  

Axel: “De kern was ‘samen ondernemen’. Geld verdienen door samen stroom te verkopen. Heel snel ontstond ook het inzicht dat ‘kennis’ een cruciale succesfactor is. In de coöperatie werd ook werk gemaakt van kennisontwikkeling, kennisdeling en het verbinden van deskundigheid. Deskundigheid naast eigenaarschap is nog steeds de kern van Windunie.” 

Waar staat Windunie vandaag? 

Jacco: “Zoals gezegd: aan het begin van een nieuw tijdperk.” 

Pascal: “Ja en nee. Ja, we zien de e-hubs komen en de energietransitie nieuwe kansen bieden. En er ontstaan meer kansen: kijk naar onze ambitie om tot het eerste coöperatieve wind-op-zee-project te komen. Komende jaren moet het echt gebeuren. Tegelijkertijd blijft er veel hetzelfde. De fundamenten van Windunie veranderen niet. Samen ondernemen in een open, lerende cultuur: daar verandert niks aan.” 

Axel: “Ik zie dat ook zo: onze waarden staan. Maar de wereld van nu is echt anders dan 20 jaar geleden. Daar past een nieuwe directie bij. Het brengt nieuwe energie.” 

Het directiestokje geef je door: wat ga je eigenlijk doen Axel? 

(lacht) ”Sturing geven zonder de baas te zijn. Projecten aan elkaar verbinden. We gaan een serieuze poging doen om mee te doen met wind-op-zee-projecten. Daar ga ik mee aan de slag. Wat kriebelt is het ondernemende in mij: wat kan ik laten gebeuren in de markt zonder mijn rol als directeur?” 

Pascal: “Eerlijk is eerlijk: Axel is gewoon heel goed in verbinding leggen én verbinding maken. Windunie verbindt mensen die samen een duurzaam energieproject willen ontwikkelen. Om succesvol energiehubs te ontwikkelen, moeten alle betrokken partijen zoals netbeheerders, afnemers en producenten bij elkaar gebracht worden en de juiste ondersteuning krijgen. Dat is de reden waarom Windunie voor een nieuw organisatiemodel kiest: met nog meer focus op verbetering van samenwerking in de energiemarkt. Onze collega’s gaan met de markt extra stappen zetten op dat vlak. Ook in de coöperatie zullen we nog meer de verbinding moeten zoeken. Omdat het nodig is om succesvol te zijn in de markt.”  

Waar staat Windunie morgen?  

Pascal: “Morgen is best dichtbij. Ik verwacht dat – veel meer dan nu – de leden ‘mee zijn’ in de kansen die e-hubs bieden. Het bouwen van hubs is een nieuw proces dat om een brede aanpak vraagt. Daar willen we toonaangevend in zijn. Het energiesysteem van de toekomst draait om het lokaal verbinden van vraag en aanbod. Veel energieparken zullen kleinschaliger zijn dan de grote windparken die afgelopen jaren zijn ontwikkeld. Het organiseren van lokaal eigendom vraagt ook veel aandacht. We worden nog beter om de energiesystemen te kunnen bouwen met alle partners die daarbij nodig zijn. Met alle samenwerkingen die daarvoor nodig zijn.” 

Welke rol spelen batterijen in het energiesysteem van de toekomst?  

Axel: “Als je sec naar batterijen kijkt, kunnen die een rol gaan spelen bij de ontwikkeling van lokale energiesystemen. Op korte termijn denk ik dat mensen de marktkansen van batterijen overschatten. Neem de provincie Flevoland: daar gaat nu 1,5 jaar nagedacht worden over de rol die de provincie ziet voor batterijen. Sommige netwerkbeheerders zijn ook best kritisch. De batterij moet passen bij het lokaal verbinden van vraag en aanbod.  

Pascal: “We weten niet welke antwoorden over 25 jaar de juiste blijken te zijn. Dat we ons energiesysteem met elkaar moeten ontwikkelen, dat kan ik je wel op een briefje geven. Dat is de basis. En lokaal verschillen de mogelijkheden enorm.”  

Jacco: “De batterijdiscussie leeft. Maar als Windunie zijn we actief op nog een paar actuele dossiers. Zo werken we aan ondersteuning van leden wiens molens in saneringstrajecten zitten. Kan er wat met de aansluiting? Is het een optie om sanering uit te stellen? Er is het afgelopen jaar echt iets veranderd in de Nederlandse samenleving. Zelfvoorzienend zijn is veel relevanter geworden. Dat horen en zien we terug door heel het land.”  

Wat betekent de directiewisseling voor de Windunie-leden?  

Jacco: “Een directiewisseling heeft niet veel invloed op onze leden. Het feit dat we de nieuwe directieleden uit de huidige organisatie hebben kunnen halen, geeft ook vertrouwen. De nieuwe strategische koers, de stip op de horizon, houdt ons wel bezig. Het slimmer koppelen van vraag en aanbod, het meer flexibel kunnen afnemen, opslaan, samenwerken in geografische regio’s om bijvoorbeeld ook aansluitingen te delen, staan nadrukkelijk op de agenda. Bijdragen aan het lokaal direct koppelen en matchen van vraag en aanbod zien wij als marktprioriteit nummer een. Maar dit is wel de energietransitie: veel zaken zijn niet zeker of kunnen morgen anders zijn. Kijk naar de val van het kabinet. Welke impact gaat dat hebben? Een paar dingen denk ik ‘zeker’ te weten. Stroomcontracten zien er over 5 jaar anders uit dan nu. En ik denk dat we komende jaren ook de instroom zullen zien van leden die een burgerwindcoöperatie zijn gestart.” 

Pascal: “Ik zie ons relevant zijn voor energiegemeenschappen, afnemers en producenten. De energiehubs worden lid.”  

Is er weleens twijfel aan de strategische koers? Ook al is hij pas vorig jaar vastgesteld. 

Axel: “Ik twijfel over alle besluiten en alle dingen die we doen. Dat heb ik met alle keuzes. Maar waar ik niet over twijfel is de manier waarop we samen ondernemen én samen besluiten nemen. Die samenwerking levert altijd het goede resultaat op. Ondernemen is ook flexibel kunnen zijn en in het proces van richting kunnen veranderen. Ik vergelijk het weleens met samen koken. Lekker eten ontstaat niet puur op basis van goede ingrediënten in een pan gooien. Er moet altijd ruimte zijn om samen het recept te bepalen en dan te koken. Als je met elkaar in gesprek gaat over wensen, uitdagingen en ambities komen de dingen op tafel. Je dacht dat je curry ging maken en het werd saté. Ook dat is de energietransitie.”  

Pascal: “Het is heel gezond om, richting een groot besluit, twijfel te omarmen. En die twijfel met elkaar te doorleven. In het gesprek ontstaat een dominant inzicht en is de twijfel weg.”   

Als directie van Windunie ben je heel zichtbaar voor leden, markt en netwerk. Hoe is dat?  

Axel: “Op de voorgrond staan is niet mijn vertrekpunt. Maar als we samen besloten hebben om iets te bereiken dan ga ik daar graag voor staan. Dat vind ik mooi. Ik kan ontzettend genieten als anderen het podium pakken. Ik heb in mijn jaren als directeur nooit stress gehad.” 

Pascal: “De belangrijkste toegevoegde waarde als directeur is om ervoor zorgen dat ‘de goede mens, op het goede moment, op de goede plaats’ is. Ook ik zoek niet van nature de schijnwerper op. Tegelijkertijd besef ik dat publiciteit veel kan brengen in een lobby of deal. Daar ga ik een balans in zoeken.” 

De uitsmijter is voor Pascal. Waar heb je het meeste zin in?  

Pascal: “Ik word heel blij van resultaten behalen. Met elkaar. Daar leef ik voor. We hebben een strategie die heel goed aansluit bij marktontwikkelingen. Ik kijk uit naar resultaten die in het verschiet liggen en wil daar een goede bijdrage aan leveren.”

Pascal (37) is sinds 2011 bij Windunie en heeft op verschillende posities in de organisatie gewerkt. Hij kent Windunie hierom door en door. Eerder was hij bijvoorbeeld projectmanager voor Windplanblauw en directeur van Windunie Exploitatie. De missie van Pascal: samen concrete resultaten boeken in het vormgeven van de energietransitie. Pascal woont in Bunnik met zijn vrouw en twee kinderen van 1 en 6.   

Voor Jennie Tissingh (46) kwamen vijf jaar geleden, toen ze bij Windunie kwam werken, twee dingen bij elkaar: haar drijfveren voor een duurzamere wereld (studie Milieutechnologie in Wageningen) en haar ervaring als project- en omgevingsmanager bij de gemeente Utrecht. In haar projecten en in haar rol als teamleider is ze de afgelopen jaren nog meer overtuigd geraakt dat de verbinding tussen mensen er toe doet als je met elkaar iets wilt bereiken. In de missie van Windunie staat verbinding centraal. Mensen maken de projecten, energiehubs en producten waar de organisatie aan werkt. Vanuit haar functie als directeur Mens en Organisatie – een nieuwe rol binnen de directie – wil Jennie de verbindingskracht van Windunie verder versterken. Jennie woont in Utrecht samen met haar vriend en twee dochters.